Витебский район

Витебский район

   Витебский район не богат на памятники архитектуры и древности - война. Она же оставила здесь сотни воинских захоронений. В данной справке они не учитываются, лишь те, которые на наш взгляд являются наиболее значимыми, памятными или материалом, о которых мы располагаем в большей степени.

д. Курино - могила М. Сильницкого
д. Островские (Куринский с\с) - братская могила, место базирования 1-й Белорусской партизанской бригады
д. Хатоля (Куринский с\с) - курганный могильник (3)-диаметр 25-30 м.
д. Боровляны (Мазаловский с\с) - курганный могильник (15), почтовая станция
д. Герасимово (Мазоловский с\с) -военное захоронение (неудачное наступление 31.12.1943)
д. Гребеница (Мазоловский с\с) - место собраний подпольщиков
д. Дреколье (Мазоловский с\с) - городище Церковище
д. Койтово (Мазоловский с\с) - урочище Здравнево - место жизни Репина И.Е.
п. Лужесно (Мазаловского с\с) - городище, поселение, земледельческая школа, место боя 1942 г., Покровская церковь, памятник Сильницкому М.
д. Лужки (Мазоловский с\с) - место базирования штаба 1-й Витебской партизанской бригады
д. Сакольники (Мазоловский с\с) - курганный могильник (урочище Каховка (57))
д. Савченки (Мазоловский с\с) - курганный могильник (6)
хутор у бывшей д. Юморды ((Мазоловский с\с) - курган, каменные кресты - не зарегистрирован.
д. Вороны - братская могила советских воинов (3582), место подвига советских воинов, курганный могильник (3), памятник советским летчикам, место боя 1812 года, место гибели жертв сталинских репрессий,
д. Ранино (Вороновский с\с) - городище (в урочище Жолнерово), курганный могильник (3)
д. Зазыбы (Октябрьский с\с) - родина Лынькова М.
д. Лятохи (Октябрьский с\с) - курганный могильник (14)
д. Макарово (Октябрьский с\с) - место прорыва Красной Армией вражеской обороны в июне 1944 г.
д. Мяклово (Октябрьский с\с) - городище (в урочище Любашково), поселение, курганный могильник (6)1
д. Орлово (Октябрьский с\с) - памятник в честь 1-й штурмовой комсомольской бригады
д. Шапуры (Октябрьский с\с) - городище, поселение
д. Шульцево (Октябрьский с\с) - высота 222,9 - начало освобождения Витебска
д. Вымно братская могила, памятник Угловскому А.Е., родина Никифоровского Н.Я.
д. Дубрава не существует (Вымнянский с\с) - место сожженной деревни
д. Лебортово (Вымнянский с\с) - курганный могильник (6)
райкомов КП(б)Б и ЛКСМБ, штаба 1-й Витебской партизанской бригады
д. Зайцево (Летчанский с\с) - городище
д. Запрудье (Летчанский с\с) - мезолитическая стоянка в урочище Кресты
д. Старое Село (Летчанский с\с) - братская могила (2513), могила Краева, городище, поселение, курганные могильники (16), (3), (12).
д. Заполье - памятник Витебские "ворота", родина М. Сильницкого
д. Коньки (Запольский с\с) - городище в урочище Тербохунь
д. Демяхи (Запольский с\с) - курган
д. Пудать (Запольский с\с) - место создания партизанского отряда Шмырева М.Ф.
д. Пунище (Запольский с\с) - родина Шмырева М.Ф.
д. Куковячино (Новкинский с\с) - родина Апполинария Рыпинского родина Грищенко П.Л. (летчик-истребитель, герой СССР, сбил 27 вражеских самолетов) места боев 1812 года аэродром, место проведения республиканских соревнований по вертолетному спорту
.д. Бароники (Новкинский с\с) - городище
д. Васьковичи (Зароновский с\с) родина Антоненко А.К.( летчик-истребитель, герой СССР)
д. Судники (Зароновский с\с) - родина Сурганова Ф.А.(Председатель Президиума ВС БССР 1971-76 гг).
г.п. Сураж - замчище, место разгрома вражеского гарнизона, памятный дуб, памятник детям Шмырева М.Ф.
д. Бабиничи - мемориальная доска Калинину М.И., мемориальная доска в честь 100-я школы, родина Куриленко В.Т.( партизан, герой СССР).
д. Кузменцы (Шапечинский с\с) - 3 поселения

Не зарэгістраваныя на тэрыторыі раена і блізкіх наваколляў:

• Курган і каменныя крыжы каля в. Сушчова
• Курган каля в. Мазалава (на усходняй ускраіне вескі, каля лясной дарогі, што вядзе да в. Сакольнікі, у пяшчанага кар'ера)
• Рэшткі вадзянога млына Шакялі (непадалек ад в. Сакольнікі Мазалаўскага с\с)
• Каменныя крыжы на могілках "Слабодка" у п. Лужасна
• Каменныя крыжы на могілках "Кахоўка" у в. Сакольнікі Мазалаўскага с\с
• Сядзіба былога маентка і рэшткі гаспадарчых забудоў у в. Лукі (Віцебскі раен) на беразе ракі Дзвіна
• Будынак былой царквы Уздзвіжання Крыжа ў п. Лужасна
• Адміністрацыйны будынак Лужаснянскай земляробчай царквы
• Маентак "Мілае" які належаў і. Манькоўскаму (кан. ХVііі - пач. ХіХ стст.) у в. Мазалава Вицебскага раена
• Будынак паштовай станцыі каля в. Завольша (Лезненскага раена)
• Веска Падваліца Мазалаўскі с\с (не існуе) - былы маентак віцебскага краязнаўцы Стукаліча У.К.
• Веска Сасноўка Ноўкінскага с\с. а) Сядзібны дом; б) будынкі санаторыя
• Рэшткі вадзянога млына ў в. Мазалава
• Помнік Сталіну ў рэчцы Лужаснянка каля п. Лужасна
• Рэшткі сядзібы ў в. Чырвоны Двор Мазалаўскага с\с Верагодныя
  1. Рызаўскія могілкі на беразе Лужаснянкі каля в. Калінава
  2. каменныя крыжы ў лесе каля в.Каралева
  3. Каменныя крыжы і камні з дзіркамі каля в. Суднікі
  4. рэшткі былога вадзянога млына ў лесе "Ташнік"
  5. скапленне валуноў каля в. Берашова Сенненскага раена
  6. Гададзішча ў в. Сасноўцы Віцебскага раена, каля возера Гараднянскае
• Цэнныя насаджэнні хваевых дрэў на беразе Дзвіны каля в.Калінава /Мазалаўскі с\с Віцебскага раена/
  1. Каштоўнае насаджэнне хвояу i елак уздоўж Дзвiны. Месца знаходзiцца на правым беразе ракi ў 16 км. ад Вiцебска (насупраць в. Падбярэззе), у 400 м. ад а\л "Чайка".
        Ад стадыена а\л "Чайка" уздоуж берага, растуць каля 20 хвояу i 20 елак. Длiна акружнасцi ад 2,50 см, да 2,05 см. Пачынаюцца ў 350 метрах ад стадыена i растуць на працягу 400 метраў да бярозавага гая, што каля а\л "Арленак". Дрэвы вырастаюць i ў самага края берага i ў 50 м. ад яго. (Бераг абрывiсты, высата 10 - 15 метраў, да вады 20-30 метраў).
        Хвоi:
        1. l=2,50. => R= 0,80 см.
        2. l=2,30. => R= 0,73 см. - у самай сцежцы
        3. l=2,30. => R= 0,73 см.
        4. l=2,30. => R= 0,73 см. - на вышынi 3,5 м. раздвойваецца.
        5. l=2,25. => R= 0,71 см.
        6. l=2,22. => R= 0,70 см.
        7. l=2,20. => R= 0,70 см.
        8. l=2,10. => R= 0,80 см. - у леснiцы, што вядзе да вады.
        9. l=2,10. => R= 0,80 см.
        10. l=2,10. => R= 0,80 см.
        Елкi - ад l=2,25. => R= 0,71 см.i меней.
  2. За ручаінай а\л "Арленак" таксама растуць падобныя дрэвы. Большасць елкi. Каля 40-50. Радыўс " 60 - 75 см.
  3. Вялiкая хвоя расце на тэрыторыi аздараўленчага лагера "Зорька". Длiна акружнасцi - 2,40 метра. На вышынi прыкладна 4 метра, яна разтройваецца. Радыус - 77 см.
• в. Сушчова Мазалаўскага с\с Віцебскага раена Радыўс хвоі 142 см.
• в. Цяцеркі
     каштоўнае насаджэнне хвоі (R=0,7 -1 м) на беразе Дзвіны, на мясцовых могілках
• А\летнік "Бярозка" каля в. Калінава
     Хвоя якая зраслася з бярозай
• П. Лужасна
     Дуб, які зросся з ясенем. Каля стадыена тэхнікума і дарогі, што вядзе да гімназіі
• в. Сакольнікі
     2 дуба ўзростам 150-200 гадоў. Уздоўж лясной дарогі ад в. Сакольнікі да в. Мазалава, каля р. Лужаснянцы.
• 4 вялiкiя серабрыстыя таполi на беразе Дзвiны памiж купальняй а\л "Бярозка" i стадыенам а\л "Чайка" растуць
     1-я. l = 4,15. => R= 1,32 см.
     2-я. l = 4,00. => R= 1,27 см.
     3-я. l = 3,45. => R= 1,09 см.
     4-я. l = 2,63. => R= 0,83 см.
• в. Пруднікі (цэнтар с\с), Гараноцкага раена, (каля турбазы "Лосвіда")
     вялікая хвоя і R= 0,85 м.
• в. Малае Лосвіда Пруднікаўскага с\с Гарадоцкага раена
     вялікія серабрыстыя таполi на беразе возера Лосвіда. Радыўс больш за 1 метр.
• в. Сасноўка Ноўкінскі с\с
     дуб-волат (радыус 0,85 м). Нездалек знаходзіцца яшчэ адзін, большы па памерах.

  Валуны

  1. Камень Любві каля вескі Доўжа /Мазалаўскі сельскавет Віцебскага раена/. 400 метраў на паўдневы-усход ад акраіны вескі, нездалек ад падстанцыі, на правым беразе ракі Храпаўлянцы ў 10 метрах ад урэза вады на адрэзку паміж азерамі Сярэднім і Малым. Шырыня: 250см; Дліна 160см , Вышыня 320см.
  2. П. Лужасна
              Каля дома N 8,
              Каля дома N 9,
              На беразе ракі Дзвіна
  3.    В. Мазалава
        На паўднева-усходняй ускраіне вескі, на левым беразе ракі Лужаснянка
  4. В. Герасімава
        Непадалек ад лодачнай станцыі
  5. Ч. станцыя Залучча
        У 100 метрах ад перакрыжавання шашы Віцебск-Гарадок і дарогі на
        в. Марыямпаль
        каля в. Лукі Віцебскага раена ў балоце і

  іншыя аб'екты

  1. п. Руба Віцебскага раена
        даламітавы парог на рацэ Дзвіна. Адзінае месца вырастання вадзянога імха Цынклідотуса Дунайскага (Cinclidotus Danubicus).
  2. в. Лукі (В.Лятчанскі с\с)
        анамальная зона, дзе губляюцца ў часе
  3. в. Марыямпаль Пруднікаўскага с\с Гарадоцкага раена
        Напалеонаўская дарога унікальны озерны аб'ект - отмель, месца вырастання рэдкіх раслін (цыкута) і пражывання жывел і птушак
  4. Чыгуначная станцыя Лужасна Віцебскага раена
        месца, дзе зарэгістравана мінімальная тэмпература на Беларусі (-44і С у 1940 годзе)